Odun külü ile dağ kekiği suyundan organik tablet deterjan ürettiler
Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesinde Anadolu İmam Hatip Lisesi Fen ve Sosyal Bilimler Proje Okulu’nda eğitim gören Hilal Kısa ve Aslı Güneş isimli öğrenciler, ‘Komşu komşunun külüne muhtaçtır’ atasözünden yola çıkarak odun külü, dağ kekiği suyu ile mısır nişastası karışımından tamamen organik tablet deterjan yaptı.
Fen ve Sosyal Bilimler Proje Okulu olarak kapılarını ilk kez bu yıl eğitim ve öğretime açan Elbistan Anadolu İmam Hatip Lisesi 9.sınıf öğrencileri Hilal Kısa ve Aslı Güneş, evlerde temizlikte kullanılan kimyasal deterjanlara alternatif olacak bir buluşa imza attı. Güneş ve Kısa, kimya öğretmenleri Gönül Çitil’in rehberliğinde, “Komşu komşunun külüne muhtaçtır’ atasözünden yola çıkarak “Küllü Nişastalı Anti Bakteriyel Çok Amaçlı Tablet Deterjan” projesi hazırladı.
Çok eski dönemlerde kadınların deterjan ve sabun yerine odun külü kullandığını; kül suyu ile çamaşır ve bulaşıklarını tortusu ile de tencerelerini temizlediklerini büyüklerinden dinleyen öğrenciler kolları sıvadı.
İlk olarak kavak, kayısı ve meşe ağaçlarından elde edilen külü ıslatılan öğrenciler, kül suyunu süzdürdükten sonra bir süre bekletti.
Öğrenciler, potasyum barındıran bu kül suyunu ve tortusunu, önce deterjan haline; sonra da kullanımı ve taşınmasının kolay olması için de tablet haline getirmenin yollarını aramaya başladı. Güneş ve Kısa, kıvam verici ve bağlayıcı olarak mısır nişastası kullanmaya karar verdi. Kısa ve Güneş, yaptıkları araştırmada mısır nişastasının aynı zamanda temizleyici özelliği olduğunu da tespit etti. Öğrenciler, hazırladıkları formülün içine, anti bakteriyel ve mikrop öldürücü özelliği bulunan ve hoş aroması nedeniyle dağ kekiği suyu ekledi. Böylece odun külü suyu, mısır nişastası ve dağ kekiği suyundan oluşan karışımın tamamen organik deterjana dönüşmesi sağlanmış oldu. Deterjanın tablet haline getirilmesi aşamasında ise yumurta kolisi kullanıldı. Hilal Kısa ve Aslı Güneş isimli öğrenciler, ürettikleri ilk deterjanı elde yıkamalarda denedi. Çamaşır, bulaşık ve mobilya temizliğinde denenen ürün oldukça başarı elde etti. Kendi ürettikleri ürünün, televizyonlarda reklamı yapılan kimyasal deterjanlarla eşdeğer temizliğe ulaştıklarını gören öğrenciler, sonuçların sağlamasını yapmak için de makinede denemeye karar verdi. Çamaşır ve bulaşık makinesi testleri için de, projenin başından sonuna kadar hep yanlarında olan kimya öğretmenleri Gönül Çitil ‘bilim uğruna’ gönüllü oldu. Öğrencilerinin ürettiği deterjanı bulaşık ve çamaşır makinesinde kullanan Çitil, sonucu gördüğünde ise şaşkınlığını gizleyemedi. Ürettikleri deterjanın, mükemmele yakın sonuç elde etmesini isteyen öğrenciler, çok az miktarda Arap sabunu ekleyerek ürünlerine son halini verdi.
Güneş ve Kısa, buluşları ile ilgili olarak şunları söyledi:
“Deterjanımız tamamen organik malzemelerden oluşuyor. Odun külü kullandık. Kül suyu ne kadar çok beklerse o kadar temizleme özelliği kazanıyor. Hem kül tortulu hem de kül tortusuz deterjanımız var. Arap sabunlu su ve kül tozu eklediğimiz ürünümüz bulaşık makinelerinde kullanılıyor. Anti bakteriyel özelliğini de dağ kekiği suyundan alıyor. Biz, köyde yaşadığımız odun külünün temizlikte kullanıldığını biliyorduk. İçindeki malzemelerde hem sağlığımıza hem de çevreye bir zararı bulunmuyor. Deneylerimizde de çok olumlu sonuçlar aldık.”
Çocukların kimya öğretmeni Gönül Çitil ise, “Öğrencilerimin başarısıyla gurur duyuyorum. Öyle bir deterjan elde ettiler ki, odun külünün içerdiği potasyum karbonat yüksek bir temizleyici özelliği katıyor. Kimyasal deterjanların olmadığı dönemlerde komşular birbirlerinde kül isterdi. Öğrencilerimizin yaptığı deterjanı ben kendi çamaşır ve bulaşık makinem ile elde yıkamada denedim. Özellikle ların sararmış çaydanlıkları parlatmada büyük başarı elde etti. Çocuğumun mürekkep lekeli kazağını yıkadım. Çok güzel sonuç verdi. Çocuğuma da tekrar güvenle giydirdim. Herhangi bir alerjik reaksiyonla da karşılaşmadım. Öğrencilerimi tebrik ediyorum” şeklinde konuştu. (İHA) –