Nöbetçi Eczaneler
Peki maskelerin salgının yayılmasını engellemede yararı var mı? Tüm maske çeşitleri aynı derecede etkili mi?
Covid-19 salgını sürecinde edindiğimiz yeni günlük alışkanlıklar arasında sosyal mesafeyi koruma ve maske takma gibi önlemler başı çekiyor.
Ne kadar etkili bir önlem olduğu yönündeki tartışmalar sürse de, Türkiye’nin aralarında bulunduğu çok sayıda ülke, bazı kamu alanlarında maske kullanımını zorunlu kılıyor.
Peki maskelerin salgının yayılmasını engellemede yararı var mı? Tüm maske çeşitleri aynı derecede etkili mi?
SOKAĞA ÇIKMA YASAKLARINDAN DAHA ETKİLİ OLABİLİR
Covid-19 salgınının ilk dönemlerinde maskelerin ne kadar etkili olduğu sorusu gerek kamuoyunda gerekse bilimsel çevrelerde çokça tartışıldı.
Koronavirüsün nasıl yayıldığı pek bilinmediği için maske kullanımı salgının başlarında zorunlu kılınmadı. Ancak Covid-19 hastalığına yakalanan kişilerin, henüz hiçbir belirti göstermeseler bile bunu başkalarına bulaştırabildiği görülmesiyle maskelerin önemi anlaşıldı.
Bir araştırma, halkın çoğunluğunun maske takması durumunda bu önlemin işe yaradığını gösterdi. Bir simülasyonda ise halkın yüzde 80’inin maske takması halinde bunun sokağa çıkma yasağından daha etkili olabileceği ortaya konuldu.
HANGİ MASKE DAHA ETKİLİ?
Diğer yandan merak edilen soruların arasında hangi maskenin ne kadar etkili olduğu konusu da geliyor. Birçok yerde tıbbi maskeler, N95 maskeleri ve bez maskeler arasında karşılaştırmalar görmek mümkün.
TIBBİ MASKELER
Tek kullanımlık tıbbi maskeler, en sık görülen maskeler arasında yer alıyor. Bu maskelerin amacı, burnu ve ağzı havada asılı duran damlacıklarından korumak.
Tıbbi maske
Bu maskeler ayrıca hasta olan bir kişinin virüsü başkalarına bulaştırmasını da engellemede etkili.
Tıbbi maskeler, Covid-19’un yayılmasına karşı önemli bir koruma sağlasa da elbette hastalıktan yüzde 100 korunma imkanı sunmuyor. Bu durum, yaygın olarak kullanılan tüm maskeler için geçerli.
N95 MASKELER
Sık kullanılan bir diğer maske türü ise N95 maskeleri. Havadaki küçük partiküllerin yüzde 95’ini filtreleyebildiği için bu ismi alan maskeler, eğer ağız ve buruna olması gerektiği şekilde kapatılırsa daha etkili bir koruma sağlayabiliyor.
Valfsiz (solda) ve valfli (sağda) N95 maskeleri
Ancak N95 maskelerinin bazılarında tek yönlü valf bulunuyor. Valfli maskede nefes alırken filtreleme olsa da, nefes verirken valf açılıyor ve hava filtrelenmeden dışarı çıkıyor. Bu ise salgının yayılmasını engellemede işe yaramıyor. Zira maskeler, hasta olduğunu bilmeyen bir kişinin virüsü başkalarına bulaştırmasını engellemek için de önemli.
Bu nedenle San Fransisco gibi bazı yerel yönetimler tek yönlü valf bulunan maskelerin kullanılmasını kabul etmiyor.
BEZ/KUMAŞ MASKELER
Tartışmalara en fazla konu olan maskeler ise bez veya kumaş ile yapılan maskeler. Uzmanlara göre bu tür maskeler birkaç katmandan oluştuğu ve doğru takıldığı sürece tıbbi maskelere ve N95’lere iyi bir alternatif olabilir.
Bu konuda Sağlık Bakanlığının paylaştığı dikişli veya dikişsiz bez maske yapımı yönlendirmelerini takip edebilirsiniz.
En kötü maske, maskesiz olmaktan daha iyi olsa bile, birkaç katmandan oluşmayan ve uygun şekilde giyilmemiş maskelerin hastalığa yakalanma veya hastalığı bulaştırma riskini çok azaltmadığını da unutmamak gerekiyor.
Tüm bunların yanında uzmanlar, sosyal mesafe kurallarının maske giymek kadar önemli olduğuna vurgu yaparak, birinin diğerine alternatif olmadığı uyarısında bulunuyor.